Ως υπογονιμότητα, ορίζεται η αδυναμία επίτευξης εγκυμοσύνης σε ένα ζευγάρι που προσπαθεί να αναπαραχθεί για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 1 έτους. Επηρεάζει το 15-20% των ζευγαριών (1 στα 5-6 ζευγάρια) που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδί και στις μισές από αυτές τις περιπτώσεις οι αιτιογενείς παράγοντες είναι ανδρικής προελεύσεως (30% εξ’ ολοκλήρου και 20% σε συνδυασμό με παράγοντες γυναικείας υπογονιμότητας). Περισσότερες από τις μισές περιπτώσεις ανδρικής υπογονιμότητας χαρακτηρίζονται ως ιδιοπαθείς, καθώς η αιτιοπαθογένεια τους είναι άγνωστη και μπορεί να είναι συγγενής ή επίκτητη. Από τις υπόλοιπες περιπτώσεις, ένα 30% εμφανίζει αζωοσπερμία ή ολιγοσπερμία που σε ποσοστό ≈50% είναι γενετικής προέλευσης.

Ο γενετικός έλεγχος υπογονιμότητας ανδρών συνίσταται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

1. Παρουσία αζωοσπερμίας ή βαριάς ολιγοσπερμίας (<5.000.000 σπερματοζωάρια / ml σπέρματος).
2.  Εύρεση μη φυσιολογικών σπερμοδιαγραμματικών παραμέτρων μορφολογίας, κινητικότητας, και συγκέντρωσης σπερματοζωαρίων.
3.  Σύζυγοι γυναικών με ιστορικό καθ’ έξιν αποβολών (>2) ή αποτυχημένων κύκλων εξωσωματικής γονιμοποίησης (>2).
4. Οικογενειακό ιστορικό με περιπτώσεις υπογοναδοτροπικού υπογοναδισμού (δυσλειτουργία υποθαλάμου ή υπόφυσης).
5. Οικογενειακό ιστορικό χρωμοσωμικών μεταλλάξεων και συνδρόμων (π.χ. Klinefelter) που σχετίζονται με την ανδρική υπογονιμότητα.
6. Ανεπαρκής σεξουαλική διαφοροποίηση (ελλιπής διαφοροποίηση των ανδρικών χαρακτηριστικών, π.χ. φωνή, τριχοφυΐα, μυϊκή μάζα κ.α.).

Οι σημαντικότεροι γενετικοί παράγοντες ανδρικής υπογονιμότητας συνίστανται σε αριθμητικές ή δομικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες που αφορούν είτε τα σωματικά κύτταρα είτε τους γαμέτες, ελλείψεις γενετικών περιοχών στο χρωμόσωμα Υ και μεταλλάξεις σε συγκεκριμένα αυτοσωμικά ή φυλοσύνδετα γονίδια. Ο έλεγχος αυτών των γενετικών παραγόντων πραγματοποιείται από το εργαστήριο μας μέσω των παρακάτω αναλύσεων:

Συμβατικός καρυότυπος άνδρα (G-banding).

• • Έλεγχος ύπαρξης σωματικών αριθμητικών και δομικών χρωμοσωμικών ανωμαλιών που σχετίζονται με καταστάσεις υπογονιμότητας (π.χ. Τρισωμία ΧΧΥ -Σύνδρομο Klinefelter, ισοζυγισμένες χρωμοσωμικές μεταθέσεις, μεταθέσεις τύπου Robertson).

• • Ανάλυση τουλάχιστον 20 μεταφάσεων για εξασφάλιση έγκυρου αποτελέσματος.

• • Δείγμα: περιφερικό αίμα σε ηπαρίνη.

• • Χρόνος απάντησης: 15-20 εργάσιμες ημέρες.

i) Ελλείψεις στην περιοχή AZFa απαντώνται σε ποσοστό 1-2% και οδηγούν στην εκδήλωση συνδρόμου Sertoli Cell-Only (SCO), όπου είτε έχουμε πλήρη απουσία γαμετικών κυττάρων σε όλα τα σπερματοφόρα σωληνάρια, είτε συναντάμε μόνο σε λίγα, τα οποία όμως

ii) Ελλείψεις στην περιοχή AZFb οδηγεί τις περισσότερες φορές σε στάση ωρίμανσης των σπερματοζωαρίων και, ανάλογα της έκτασης τους, παρατηρείται είτε αζωοσπερμία (μεγάλη έλλειψη), είτε μέτρια έως βαριά ολιγοσπερμία (μικρή έλλειψη).

iii) Ελλείψεις στη περιοχή AZFc απαντώνται σε ποσοστό 2-10% και οδηγούν σε ποικίλης βαρύτητας επίπτωση που κυμαίνεται από αζωοσπερμία έως μέτρια ή βαριά ολιγοσπερμία.

• • Ο έλεγχος ύπαρξης μικροελλείψεων στο χρωμόσωμα Υ πραγματοποιείται μέσω ανάλυσης με τη μέθοδο της PCR συγκεκριμένων STS δεικτών που καλύπτουν ολόκληρη την περιοχή AZF.
• • Δείγμα: περιφερικό αίμα σε EDTA.
• • Χρόνος απάντησης: 5-7 εργάσιμες ημέρες.

Έλεγχος μεταλλάξεων κυστικής ίνωσης.

• • Ένα σημαντικό ποσοστό ανδρών (70%) που εμφανίζουν αποφρακτικού τύπου αζωοσπερμία είναι φορείς μεταλλάξεων κυστικής ίνωσης, ενώ ένα ποσοστό πασχόντων από μια ήπια μορφή της νόσου εμφανίζουν αμφοτερόπλευρη έλλειψη του σπερματικού πόρου.

• • Ανάλυση του γονιδίου CFTR για αλλαγές που καλύπτουν το ≈80% (CF80) των γνωστών μεταλλάξεων στην Ελλάδα.

• • Δείγμα: περιφερικό αίμα σε EDTA.

• • Χρόνος απάντησης: 7-10 εργάσιμες ημέρες.

Διευρυμένος έλεγχος γενετικών παραγόντων ανδρικής υπογονιμότητας

• • Ο διευρυμένος γενετικός έλεγχος ανδρικής υπογονιμότητας προσφέρεται από το εργαστήριο μας μέσω του Rodinia
    Test, ανάπτυξης και παροχής της εταιρείας MEDICOVER GENETICS, το οποίο αναλύει μέσω αλληλούχισης νέας
    γενιάς (NGS) 40 γονίδια για παρουσία μεταλλάξεων που σχετίζονται με παθολογικές καταστάσεις που προκαλούν
    ανδρική υπογονιμότητα, όπως διαταραχές υπογοναδοτροπικού υπογοναδισμού και σύνδρομο Kallmann. Επιπλέον
    το τεστ αναλύει χρωμοσωμικές ανωμαλίες που επηρεάζουν μέρος ή το σύνολο των φυλετικών χρωμοσωμάτων (Χ,
    Υ), ακόμα και σε κατάσταση μωσαϊκισμού, συμπεριλαμβανομένου των μικροελλείψεων στο χρωμόσωμα Υ.

• • Δείγμα: στοματικό επίχρισμα.

• • Χρόνος απάντησης: 12-15 εργάσιμες ημέρες.

• • Η ανάλυση ανευπλοειδιών σπέρματος παρέχεται σε δύο πακέτα εξετάσεων, βάσει των χρωμοσωμάτων που ελέγχονται:

• • Δείγμα: φρέσκο δείγμα σπέρματος μετά από 3-5 ημέρες αποχής.

• • Χρόνος απάντησης: 12-15 εργάσιμες ημέρες.

Έλεγχος κατακερματισμού DNA σπέρματος (απόπτωση σπέρματος).

• • Τα σπερματοζωάρια με κατακερματισμένο DNA έχουν μειωμένη ικανότητα γονιμοποίησης και κατ’ επέκταση μειωμένη πιθανότητα επίτευξης μιας εγκυμοσύνης.

• • Ανάλυση τουλάχιστον 500 σπερματοζωαρίων με τη μέθοδο SCDA και υπολογισμός του ποσοστού των σπερματοζωαρίων με κατακερματισμένο DNA (DFI %).

• • Δείγμα: φρέσκο δείγμα σπέρματος μετά από 3-5 ημέρες αποχής.

• • Χρόνος απάντησης: 7-9 εργάσιμες ημέρες.

Οι εξετάσεις γενετικής διερεύνησης της ανδρικής υπογονιμότητας παρέχονται και συνδυαστικά στα ακόλουθα πακέτα:

Πακέτο Male Infertility 1 (MI1):

• • Συμβατικός καρυότυπος, Μοριακός έλεγχος μικροελλείψεων χρωμοσώματος Υ, Έλεγχος μεταλλάξεων κυστικής ίνωσης (CF80).

• • Δείγμα: περιφερικό αίμα σε ηπαρίνη (καρυότυπος), περιφερικό αίμα σε EDTA (μικρολλείψεις Υ, CF80).
  • Χρόνος απάντησης: 15-20 εργάσιμες ημέρες.

Πακέτο Male Infertility 2 (MI2):

• • Ανάλυση ανευπλοειδιών σπέρματος (FISH), Έλεγχος κατακερματισμού DNA σπέρματος. 
  • Δείγμα: φρέσκο δείγμα σπέρματος μετά από 3-5 ημέρες αποχής.
  • Χρόνος απάντησης: 12-15 εργάσιμες ημέρες.